Als dit NIW op vrijdag bij u in de bus valt, wordt op de Universiteit van Amsterdam (UvA) het academisch jaar afgetrapt met een pro-Palestinademonstratie op Roeterseiland. De betogers halen opgelucht adem, want de zomervakantie heeft ‘de mogelijkheden om de medeplichtigheid van de UvA aan genocide aan de kaak te stellen, danig beperkt,’ zoals zij melden op Instagram. De demonstratie zou de ‘volle steun’ hebben van de FNV, de grootste vakbond van Nederland.
Het universiteitsbestuur heeft inmiddels extra veiligheidsmaatregelen getroffen, zoals beperkte toegang via QR-codes, extra tassencontroles en een verbod op jassen en tassen bij risicovolle evenementen. Demonstraties zijn toegestaan, maar overnachtingen en barricades worden niet meer getolereerd. Bovendien is de universiteit van plan voortaan eventuele schade op de daders te verhalen. Voorzichtige schattingen melden dat de schade aangebracht door betogers het afgelopen jaar is opgelopen tot ten minste anderhalf miljoen euro.
Hoewel alom wordt aangenomen dat de maatregelen bedoeld zijn om de gevoelens van onveiligheid onder Joodse studenten en medewerkers weg te nemen, ontkent de UvA dat het een met het ander te maken heeft. Actievoerders zien de voorschriften als een inperking van hun demonstratierecht.
Eisen
Al enige tijd proberen de demonstranten vakbond FNV te betrekken in hun acties. Vakbondsleiders zouden moeten optreden als hun woordvoerders in de onderhandelingen met de universiteit om de druk verder op te voeren. In juni stuurde de FNV een eisenpakket naar het college van bestuur, waarin de bond stelt dat universiteitspersoneel ‘in de ruimste zin van het woord’ moet worden toegestaan hun mening te uiten en te demonstreren. Bovendien moeten de banden worden verbroken met instellingen, organisaties of partijen ‘die direct of indirect bijdragen aan mensenrechtenschendingen en inbreuken op het internationaal recht’. En ten slotte moet het bestuur een onafhankelijk toetsingsorgaan instellen, waarin mensenrechtendeskundigen beoordelen wat de universiteit goed of fout doet. Dit orgaan moet worden samengesteld met instemming van de medezeggenschapsraad.
Net als het begrip ‘genocide’ vatten de activisten ‘medeplichtigheid’ nogal ruim op
Volgens universiteitsblad Folia heeft het college van bestuur niet veel zin om aan die eisen te voldoen. De FNV zou volgens de bestuurders helemaal geen onderhandelingspositie hebben: “Dat zijn zaken die wij zelf met onze medewerkers bespreken.” De UvA voert al gesprekken met de actievoerders en met het personeel om de betrekkingen met Israëlische instellingen te evalueren. Voor de actievoerders gaat dat niet ver genoeg. Zij willen geen enkele band met ‘derde partijen die medeplichtig zouden zijn aan genocide in Palestina’. Net als het begrip ‘genocide’ vatten zij ‘medeplichtigheid’ nogal ruim op. Zelfs lokale falafeltentjes worden inmiddels beschuldigd van medeplichtigheid aan volkerenmoord. Uiteindelijk gaat het de actievoerders erom hun universiteit tot ultieme boetedoening te dwingen: de UvA zou zich publiekelijk voorgoed moeten distantiëren van alles en iedereen die enigszins sympathiek staat tegenover een Joodse staat.
Escalatie
In de aankondiging van de demonstratie op het universitair complex Roeterseiland beweert de harde kern van actievoerders – SJP Amsterdam, Amsterdam Encampment en Workers for Palestine – dat zij alle steun van de FNV hebben, omdat de universiteit niet bereid is met de vakbond te onderhandelen. Zo zou de bond zijn leden per e-mail hebben gevraagd naar ‘mogelijkheden voor escalatie; van een algehele staking, tot het staken van beoordelingen of andere specifieke taken’. “Onze leden hebben het laatste woord. Als zij in actie komen, dan krijgen zij daarbij de volledige steun van de FNV,” melden de activisten op Instagram, waar zij medestanders oproepen lid van die vakbond te worden. Al langer is bekend dat de FNV een werkgroep-Palestina heeft, die banden heeft met de BDS-beweging.
FNV-bestuurder Bernard Koekoek verwijt in Folia de UvA een weigerachtige ‘technocratische houding’. “Onnodig escalerend en jammer,” reageert de UvA op de uitlatingen van de vakbondsvoorman. In juli hield het bondsbestuur een open dag voor alle leden – van academicus tot havenmedewerker – over Palestina. De Nederlandse afdeling van BDS, de Palestijnse boycotbeweging die door de Duitse veiligheidsdienst als staatsgevaarlijk wordt gezien, schreef er een verslag over waarin duidelijk wordt dat de extremisten een gewillig oor vinden bij de FNV.
In haar eigen nieuwsberichten voert de FNV ‘genocide’ op als een onomstotelijk feit. De betrokken activisten voelen zich onder de noemer ‘vakbondsleden solidair met Palestina’ geroepen te melden dat de demonstratie op Roeterseiland beslist niet als een stakingsoproep opgevat moet worden. Dat is opmerkelijk, want de aansporing het werk neer te leggen staat letterlijk op de publieke flyer. Pal naast de stelling dat het hoog tijd is de situatie op de UvA te laten escaleren.
