Praten met Hamas

De Verenigde Staten bewegen zich mogelijk in de richting van gesprekken met Hamas. Dat is niet zo vergezocht als het lijkt.

Door: Zvi Bar’el

Hoe zou Israël reageren als een ‘senior Amerikaanse official’ zou verklaren dat de Verenigde Staten bereid waren om met de leiders van Hamas te praten? Wees nog niet gealarmeerd. Tot op heden handhaven de Amerikanen hun beleid en spreken niet met de terreurbeweging. Maar vorige week hieven ze het verbod op gesprekken met de Moslim Broederschap op. Ze hoeven vanaf nu niet meer achter de schermen te rommelen. Officiële Amerikaanse vertegenwoordigers kunnen met ieder lid van de Broederschap praten. Dat was geen voorbarig besluit. Het Egyptische leger en de tijdelijke Egyptische regering zien, samen met de meeste kandidaten voor het presidentschap, de Broederschap als een integraal deel van de samenleving en de politiek in Egypte. De aankondiging van een van de leiders van de Broederschap, Moneim Abu al-Fotouh, dat hij president wil worden, werd in Egypte niet als een vreemde stap gezien. „Er kunnen daar geen vrije verkiezingen zijn tenzij we met alle personen willen spreken die deel van de democratie vormen,” zei Edward Walker, die zowel ambassadeur in Israël als in Egypte is geweest. En dat zei hij in dezelfde week dat Israël zijn genoegen verbergt over foto’s van de gebroken schroef van een van de flottielje-schepen, en terwijl het een oorlog dreigt te beginnen tegen een paar honderd burgers die de Israëlische soevereiniteit ‘bedreigen’ in de Gazastrook.
Washington daarentegen heeft kennelijk besloten om realistisch te worden. Die beslissing kan niet als een verrassing komen. Een regering die in het geheim overleg heeft met de Taliban en met terreurorganisaties in Irak, en die samenwerkt met een Libanese regering waarin Hezbollah domineert, die hoeft geen excuses te maken wanneer zij praat met een islamistische beweging, ook als de ideologie ervan radicaal is.

Eerste golf
Alarmisten die een tsunami ‘zoeken’ kunnen het Amerikaanse besluit als de eerste golf zien. De Broederschap is namelijk de moederorganisatie van Hamas, en de volgende vraag is waarom de Verenigde Staten dan niet met Hamas zelf zouden spreken. Hamas is een integraal deel van de Palestijnse samenleving en politiek, en het won overtuigend de verkiezingen in de Gazastrook, en nu de verzoening met Fatah op gang begint te komen kan Hamas in beginsel deelnemen aan de volgende Palestijnse verkiezingen. Het officiële excuus voor het huidige beleid is dat Hamas de terreur niet heeft afgezworen als politiek middel, en dat het Israël niet erkent, noch als Joodse staat, noch überhaupt.
Op het eerste gezicht lijken die argumenten dwingend. Maar de Broederschap erkent Israël ook niet als een Joodse staat. Het predikt geen terreur, maar het ziet de Palestijnse strijd tegen Israël ook niet als terreur. Het ziet die vijandelijkheden als een bevrijdingsstrijd tegen een bezetting. En als terreur de morele maatstaf zou zijn, hoe kunnen de Verenigde Staten hun samenwerking met de Libanese regering dan rechtvaardigen, waar Hezbollah een officieel deel van uitmaakt. Die tegenstellingen in het Amerikaanse beleid zijn niet de kern. Het gaat erom dat de Amerikanen de kaart van hun vijanden en vrienden opnieuw aan het tekenen zijn. Of liever: de ontwikkelingen in de Arabische wereld dwingen de VS om het beleid voor de regio te wijzigen. Wat er gebeurde in Caïro, de Syrische steden en Bahrein was niet de vrucht van Amerikaanse plannen; dat waren gebieden die Washington dwongen om het beleid te herzien, en de uitvoeders zullen gedwongen zijn zich ook opnieuw te bezinnen over het Israëlisch-Palestijnse conflict. En Washington definieert vrienden en vijanden niet alleen voor zichzelf; nieuwe posities in het buitenlandbeleid zijn ook een baken voor andere landen.

Niet gezwicht
De situatie verandert: het is duidelijk geworden dat Abbas niet voor de Amerikaanse dreiging is gezwicht en het verzoek om erkenning door de VN doorzet. Ook de toenadering tussen Fatah en Hamas gebeurde tegen de Amerikaanse wensen in, en Hamas wordt een hoeksteen in het diplomatieke proces. Wat moeten de Amerikanen doen als er Palestijnse verkiezingen komen? Moet het de nieuwe Palestijnse regering boycotten? Wordt een nieuwe president, als die Hamas-bindingen heeft, genegeerd? Heel onwaarschijnlijk, want Hamas is dan deel van de democratie. Het is niet zo gek om aan te nemen dat de Verenigde Staten een diplomatiek debacle moeten voorkomen en Hamas gaan benaderen vóór de verkiezingen beginnen, zodat het in dialoog kan blijven als de stemmen geteld zijn. Het Gaza-flottielje kan weleens een pleziertochtje blijken te zijn, vergeleken met de diplomatieke armada die nu in Egypte is begonnen. Maar waarom daarover piekeren? Eerst fijn genieten van het carnaval van het Gaza-flottielje!